Sen internet, unha desfeita e un adeus.

Ata hai uns instantes non tiven acceso a internet de aí a falta de actualizacións estes días. Días nos que destacan a constatación da desfeita permanente na que vive este país. Por que non pode considerarse doutro xeito a destución do castro que podía darnos luz sobre moitas das cousas que descoñecemos do noso pasado. (1,2). Total como diría mais dun: son pedras, e as pedras para que serven. E así con todo.

De feito case se pode relacionar co adeus de Renovar o Bng blogue que teño que recoñecer que nin lin nin seguin. Por que? Porque desde o instituto teño por norma non seguir nada do "nacionalismo oficial ou oficioso" para evitar quedar del ata os... xa sabedes onde e acabar como a inmensa maioría dos meus coñecidos: no PP ou PSdG por puro fartazgo. Porén chamoume a atención a nova de que marchaban, para voltar con outros responsableis, e linme a longa editorial de despedida ligada mais arriba (aqui nun pdf.Despedida de Renovar o BNG)

Editorial curiosa porque tendo en conta que eles suponse que están dentro e que son oficiais/oficioso coinciden en moitas cousas coas miñas analises de xente de fóra. Co que a conclusión e deslalentadora: a cousa esta moi mal e non vai mellorar. En fin maña seguirei co único que parece ter futuro estes tempo: o Islam. Sen máis:  Allah Akbar!

Tamén en Galizauberalles

O Islam II: A charia e os alicerces da fe

Continua esta anotación

A CHARIA

A predicación de Mahoma insiste nunha serie de puntos principais que resultan dogmas de fe do islam e resúmense na caracterización de Alá e do seu profeta. A figura de Mahoma, último e selo dunha serie de profetas que comeza con Abraham (antepasado mítico de xudeus e musulmáns), segue con Moisés e finaliza con Xesús é fundamental. As mensaxes relixiosas xudía e cristiá (pero dun Cristo reducido a escala exclusivamente humana como o que predicaban algúns grupos xudeocristiáns) quedan superados segundo os musulmáns pola gran revelación, a definitiva, que configura as características de Alá, o Deus finalmente desvelado sen erro (fronte aos puntuais desvaríos de xudeus e cristiáns na súa comprensión). Alá é único, preexistente, todopoderoso, aplícanselle cen cualificativos que insisten no seu poder, omnisciencia e misericordia; no xuízo final encargarase de castigar aos malvados e recompensar aos píos e bos, un Deus ao que hai que someterse e cuxas directrices forman a charia (shari'a), a lei divina que ordena todas as actividades do home (a moral islámica).

As fontes da charia fóronse complicando, dunha parte polo universo diverso no que tiveron que vivir os musulmáns tras a expansión fóra de Arabia e por outra como consecuencia da diversidade de opinións e grupos que se foron configurando dentro do islam. A relixión era a medida dos actos e por tanto a fonte dun dereito que ao principio non diferenciaba delito común e relixioso, porén co tempo (e coa sistematización que foi impondo a partir do século IX a penetración da filosofía grega no pensamento islámico) rematou delimitando ambos os campos (aínda que sempre existe no mundo musulmán a tendencia a volvelos a mesturar). Establecéronse dúas fontes principais da charia, Corán e tradición, e dúas fontes secundarias, a deducción analóxica e o consenso común. O Corán, entendido como palabra revelada foi tomado como fonte fundamental, aínda que resultaba moi limitada; daba directrices xerais ou desenvolvía unha casuística moi apropiada para a Arabia da época de Mahoma non sendo eficaz para as situacións novas que expuña un imperio extenso. A tradición ao principio baseábase nos costumes (sunna) primitivas da comunidade dos crentes e no dito (hadith) por Mahoma e non incluído no Corán (e as actuacións do Profeta, dos «compañeiros» e doutras persoas que recibiron a aprobación ou a aceptación tácita de Mahoma). Fóronse materializando en recompilacións que insistían na fonte de información na que se baseaban (pois diso dependía a súa fiabilidade) e que remataron configurando un corpus de tradicións ás que se acabou aplicando o termo xenérico de sunna.

Estas directrices fóronse convertendo en normativas á hora de axuizar unha actuación concreta, co que o elenco de situacións susceptibles de resolución «como o fixeron o Profeta ou os primeiros musulmáns» aumentaban, porén de todos os xeitos non eran suficientes. Aínda negando radicalmente a libre conciencia (se exceptuamos a grupos moi determinados e minoritarios), no islam foi necesario recorrer a outros criterios cando a tradición e o Corán non bastaban. A pesar da manifesta falibilidade da mente humana era en ocasións necesario basear a decisión nela, aínda que o sistema posto en práctica consistiu en limitar no posible a liberdade de elección da solución para minimizar a innovación (bid'a). Tolerouse por tanto o razoamento propio (ray, xuízo subxectivo), pero sustentado en dous alicerces sólidos, o primeiro é a analoxía (qiyas), que actúa por aproximación conceptual con situacións ben establecidas e o segundo o consenso da comunidade dos crentes (ijma), que como un todo non podía equivocarse posto que Deus velaba pola súa supervivencia. Estas dúas fontes xeraron unha complexa xurisprudencia que xunto ao Corán e a tradición consolidaban os alicerces do dereito (usul ao-fiq), que actuaban como seguros mentais que guiaban o xuízo dos alfaquís (faqih, xurisconsulto) levándolles a resolver os problemas (de índole legalrelixiosa) dun modo relativamente predicible (sobre todo a partir do século VIII entre os sunitas cando se foron progresivamente consolidando as catro grandes escolas de xurisprudencia: hanafitas, malikitas, chafiitas e hanbalitas). Entre os chiitas, pola súa banda, deuse gran importancia á tradición orixinada nos imáns, que como veremos, eran tidos por parte dalgúns grupos, como máis sacros que o propio Mahoma.

A charia gradúa a actuación do home nunha serie de categorías segundo o seu diverso valor moral. Incorre en castigo o musulmán que non cumpre os actos obrigatorios ou realiza os prohibidos; pola contra recompénsase o cumprimento dos obrigatorios e os recomendados. Non se castiga o incumprimento dos recomendados como tampouco a realización dos censurados (que se desaconsellan). A última categoría fórmana os indiferentes que non producen o menor efecto e quedan á vontade do fiel. Deste xeito estrutúrase unha rede moral que é tanto persoal como comunitaria e na que os gobernantes cumpren o papel de gardiáns. Dependendo do maior ou menor rigorismo do gobernante a categoría de actos indiferentes é ampla ou reducida; todo o que non se prohibe expresamente na charia pode ser tido por indiferente nunha interpretación laxa, mentres que nunha interpretación estrita (por exemplo a que aplican os wahabitas e que impregna a práctica de goberno da dinastía rexente en Arabia Saudita na actualidade) todo o non permitido na charia pode ser considerado prohibido.

OS ALICERCES DA FE

A complexidade xurídica do islam, podería levar a pensar que ser musulmán é unha tarefa case imposible. Á marxe das sutilezas dos argumentos dos teólogos e as redes doutrinais dos xurisconsultos, a práctica cotiá da relixión islámica é en realidade moi sinxela. Baséase nos cinco alicerces (arkan) da fe e nunha serie de prescricións tradicionais que ordenan as obrigacións rituais do musulmán.

O primeiro alicerce é a profesión de fe (chahada) consistente en repetir a oración que resume o credo musulmán «só hai un Deus que é Alá e Mahoma é o seu profeta». Alá é un teónimo seguramente relacionado coa raíz Il-Ilu que nomea á divindade entre os pobos semitas occidentais, a diversidade na denominación non debe confundir: o musulmán non ten un Deus propio e diferente ao resto, nomeado Alá (Alá non é distinto a Deus), senón que na súa lingua Alá é o nome que dá a Deus, de tal modo que a chahada podería tamén traducirse: «só hai un Deus e é Deus».

O segundo alicerce é a oración ritual ou azalá (salat) que marca a obrigación ritual principal e cotiá do fiel. Cinco veces ao día, á alba, ao mediodía, a media tarde, ao ocaso e pola noite, seguindo a chamada dos almuédanos (ou almuecins) situados nos alminares (ou minaretes) das mesquitas, todos os fieis musulmáns situados en dirección á Meca (a alquibla sinalada nas mesquitas polo nicho do mirhab) e desde calquera lugar no que se achen, han de realizar catro posturas principais (de pé, inclinación, prosternación e posición sentado sobre os talóns) e recitar a chahada e outras oracións coránicas. Os venres, de modo obrigatorio para os homes hase de asistir na mesquita á predicación. De modo previo á realización da azalá é necesario limpar o corpo segundo un procedemento que especifica o Corán (5/6):

Crentes!, cando vos dispongais a facer a azalá, lavádevos o rostro e os brazos até o cóbado, pasade as mans pola cabeza e lavádevos os pés até o nocello ... se non encontrades auga, recorrede a area limpa e pasádea polo rostro e as mans

Ademais da azalá, que é unha pregaria obrigatoria, xeral e normalizada cabe a oración individual (du'a) e a repetición (dhikr, recordo) en diversas circunstancias do nome de Alá e doutras oracións, tanto de modo individual como colectivo.

Do mesmo xeito que a azalá marca o ritmo do día (nas súas principais fases astronómicas: sol en orto, ocaso e cenit) e a predicación do venres o semanal, o ritmodo ano márcao o xaxún do ramadán (sawm), o terceiro alicerce da fe islámica. No Corán (2/185 e 187) especifícase como ha de realizarse este rito:

É o mes de ramadán, en que foi revelado o Corán como dirección para os homes e como probas claras da dirección e o criterio. Quen estea presente ese mes, que xaxúe nel. Quen estea enfermo ou de viaxe, xaxuará un número igual de días ... Durante o mes de xaxún é vos lícito pola noite unirvos ás vosas mulleres: son vestidura para vós e vós o sodes para elas ... Comede e bebede ata que, á alborada, poida distinguirse un fío branco dun fío negro. Logo observade un xaxún rigoroso até a caída da noite

O cuarto alicerce do islam marca o ritmo de toda a existencia e é a obrigación da peregrinación maior (hajj) á Meca polo menos unha vez na vida; rememora a volta de Mahoma á súa cidade natal o ano da súa morte e a posesión ritual por parte dos musulmáns do centro cultual preislámico, centrado na Kaaba, da «casa de Deus». Realizada segundo un ritual complexo esta peregrinación que grazas aos medios de desprazamento masivos fai concorrer a un gran número de musulmáns cada ano á Meca é unha forma de marcar o retorno en corpo ao «centro do mundo», á alquibla cara á que cinco veces ao día diríxense en espírito as pregarias que marcan o ritmo máis curto neste ciclo continuo que é a práctica relixiosa do islam.

O quinto alicerce da fe musulmá é o azaque (zakat), a esmola legal, consolidada como imposto obrigatorio a partir do reinado do califa Abu Bakr e no que se basean na actualidade as redes de autoaxuda postas en marcha pola comunidade islámica.

Xunto a estes preceptos básicos destácanse outras prescricións tradicionais que resultan identificatorias do musulmán. A primeira é o «esforzo no camiño de Deus» (yihad) que pode ser de índole militar (o que adoita entenderse por guerra santa), porén tamén pode ser interior. Achácase ao propio Mahoma nun hadith (que moitos dan por espúreo) a distinción entre pequeno yihad (o esforzo bélico) e gran yihad (o esforzo interior de perfeccionamento do crente). A circuncisión (jafd), aínda que non aparece no Corán e interesa pouco aos xuristas foi e é unha práctica moi común tida, a nivel popular, por trazo identificador determinante do crente home. Resultan tamén significativas as prohibicións alimentarias referentes á carne de porco, á inxestión de bebidas alcohólicas e as prevencións contra a práctica da usura e dos xogos de azar, en todos os casos o Corán é claro na súa condena.

Ser musulmán cínguese para a maioría dos fieis a cumprir estas prescricións consolidadas desde hai case un milenio e medio, por encima da adscrición a unha ou outra tendencia ou corrente de pensamento das que dividen o islam. Máis de 1100 millóns de fieis repiten na actualidade ritos semellantes, baseados na forza doutrinal dun mesmo libro dun modo parecido a como o fixeron os seus antepasados durante corenta xeracións dando vida a unha relixión activa e moi homoxénea que serve de cohesión a poboacións de circunstancias e culturas moi dispares desde Indonesia e Paquistán até Marrocos e Mauritania.

Tamén en Galizauberalles

Voces e nomes organiza un colquio sobre a memoria da guerra civil

COLOQUIO INTERNACIONAL MEMORIA DA GUERRA, RECONCILIACIÓN E CULTURA DE PAZ  Estimados/as  amigos/as   Desde o Proxecto “Nomes e Voces” lembramos que o 21 de novembro remata o prazo de inscrición para participar nos eventos programados dentro do Foro 2010. Para inscribirse e pagar sus inscripciones: http://www.foro2010.org/index.php?option=com_virtuemart&Itemid=105&lang=es&vmcchk=1   Desde el Proyecto “Nomes e Voces” recordamos que el 21 de noviembre termina el plazo de inscripción para participar en los eventos programados dentro del Foro 2010. Para inscribirse y pagar sus inscripciones: http://www.foro2010.org/index.php?option=com_virtuemart&Itemid=105&lang=es  From the  Project “Nomes e Voces” we recall that on November 21 is the deadline for registration to participate in scheduled events within the Forum 2010. To register and pay your registration: http://www.foro2010.org/index.php?option=com_virtuemart&Itemid=105&lang=en   Desde o Projecto “Nomes e Voces” lembramos que, em 21 de novembro é o prazo de inscrição para participar em eventos programados no âmbito do Fórum de 2010. Para se inscrever e pagar a sua inscrição: http://www.foro2010.org/index.php?option=com_virtuemart&Itemid=105&lang=pt SECRETARÍA XERAL DO FORO 2010Rúa do Valiño, 13-1º 15707 Santiago d e Compostela Teléfonos: 981 554 053 e 981 561 956 http://www.foro2010.org info@foro2010.org SECRETARÍA DO CONGRESO MEMORIA DA GUERRA, RECONCILIACIÓN E CULTURA DE PAZ: Gustavo Hervella e Chus Martínez Proxecto Interuniversitario “Nomes e Voces” Residencia Monte da Condesa, 2ºandar Tel. +34 981 563 100, ext. 13598 memoriaguerracivil@usc.es www.nomesevoces.net Tamén en Galizauberalles

Alemaña como problema

Artículo publicado por Vicenç Navarro en el diario digital EL PLURAL, 31 de mayo de 2010

Este artículo señala que, en contra de lo que se está indicando en los mayores fórums donde la sabiduría convencional se reproduce, la causa mayor de la crisis de la eurozona no está en la “exhuberancia” de gasto público y “excesivos” salarios de los países periféricos sino en la escasa demanda doméstica existente en los países situados en el centro de tal zona, y muy en especial Alemania. El estancamiento de los salarios (con disminución de la rentas del trabajo) consecuencia de las políticas de los gobiernos Schröder y Merkel, ha creado un enorme problema de demanda, siendo las exportaciones el único motor de la economía de aquel país. El gran crecimiento de las rentas del capital en Alemania y su gran dependencia en las exportaciones ha significado una gran concentración de capital que se ha utilizado, no en mejorar la masa salarial, sino en exportarla a otros países comprando deuda externa de los países periféricos e inyectando liquidez en los bancos de estos países enormemente endeudados. La crisis actual, con las demandas de austeridad en los países periféricos es el intento de los bancos centrales de recuperar sus fondos. La ayuda de la UE y del FMI es un préstamo a los estados para que paguen sus deudas a aquellos bancos.

Estamos viendo estos días la gran presión que el establishment europeo –el Consejo Europeo, la Comisión Europea y el Banco Central Europeo- y la gran mayoría de medios están ejerciendo sobre los países periféricos –Grecia, Portugal, España e Irlanda- para que impongan políticas de austeridad, reduciendo déficits y deuda pública, y bajando salarios, a fin de salir de la Gran Recesión que la eurozona está sufriendo. El gran error de esta estrategia de presión es que asume erróneamente que el problema en que se encuentra la Eurozona lo han creado estos países con sus despilfarros y su falta de disciplina fiscal, lo cual es fácil de mostrar que no es cierto. Ni existe un despilfarro de gasto público en aquellos países (todos ellos tienen los gastos y empleos públicos más bajos de la UE-15), ni sus salarios son exuberantes (están muy por debajo del promedio de la UE-15, independientemente del nivel de productividad que tengan).

El gran secreto, ocultado o ignorado por los grandes medios de información y persuasión, es que el problema de la eurozona no está en la periferia sino en el centro, es decir, en Alemania. La economía alemana ha estado en muy baja forma durante varios años. Sus salarios no han aumentado durante los últimos quince años, consecuencia de las medidas antisindicales de bajos salarios, tomadas por los gobiernos de Gerhard Schroeder –incluida la famosa reforma 2010- y de Angela Merkel, facilitadas también por la amplia disponibilidad de trabajadores procedentes de la antigua Alemania del Este y de inmigrantes procedentes del Este de Europa. Durante estos quince últimos años, sus inversiones han sido escasas (menores que en los países periféricos), su crecimiento económico muy lento (mucho más lento que los países periféricos) y su desempleo ha estado creciendo. En realidad, el crecimiento de su productividad ha sido menor que en la mayoría de los países periféricos, excepto España (ver mi artículo “El problema de la Eurozona no está en al periferia sino en el centro”, Sistema Digital, 27.05.10. También en mi blog www.vnavarro.org , sección Economía Política).

El descenso de las rentas del trabajo en Alemania ha creado un problema mayor de falta de demanda, consecuencia de la falta de crecimiento de la masa salarial (que ha disminuido como porcentaje de la renta nacional, consecuencia de que los salarios han crecido menos que la productividad). De ahí que el crecimiento económico alemán se ha basado, no en el aumento de la demanda doméstica sino en el crecimiento de las exportaciones, con la consecuente acumulación de euros (pues dos terceras partes de las exportaciones van a países de la eurozona, que pagan en euros) en la banca alemana.

¿Qué ha hecho la banca alemana con tantos euros? Varias cosas. Una de ellas es prestarlos a los países mediterráneos. El flujo de liquidez (dinero de los bancos alemanes a los españoles, por ejemplo) ha sido enorme. Este flujo ayudó a la banca española a establecer el complejo bancario-inmobiliario-industria de la construcción, un complejo altamente especulativo que creó la burbuja inmobiliaria y que fue el motor de la economía española. Otra cosa que hizo la banca alemana fue comprar la deuda externa a intereses elevados en el caso de los países mediterráneos. La mayoría de la deuda de estos países es propiedad de la banca alemana (y francesa). Y, por si fuera poco, el capital alemán además de lo anterior invirtió directamente en actividades especulativas de tipo inmobiliario en los países periféricos. Parte del destrozo de las costas españolas fue financiado con capital alemán.

Pero todo esto terminó. El colapso de las burbujas inmobiliarias y la crisis de las bancas estadounidense y británica, claramente conectadas con la banca alemana, crearon un gravísimo problema para esta banca. Y ahí está el quit de la cuestión. La gran austeridad que el establishment europeo está pidiendo es para asegurarse que la banca (incluyendo la banca alemana) no pierda sus beneficios. Como bien dijo el Premio Nobel de Economía, Joseph Stiglitz, la supuesta ayuda del Fondo Monetario Internacional y de la Unión Europea a los países periféricos es una ayuda a los bancos del centro (de Alemania y Francia). Se presta dinero a los estados periféricos para que puedan pagar a los bancos centrales. Éste es el gran secreto que los medios de persuasión también ocultan o ignoran. En realidad, todo podría haber ocurrido de una manera distinta si en el conflicto entre Gerhard Schroeder, Canciller de Alemania, y Oskar Lafontaine, Ministro de Economía y Finanzas, hubieran ganado Oskar Lafontaine. Lo que la izquierda –Lafontaine- quería era aumentar la demanda interna, mediante la subida de salarios y el aumento del gasto público. Fue Schroeder, próximo a la banca y al mundo de las exportaciones, quien ganó (causando la salida de Lafontaine del gobierno y del partido socialdemócrata). De haber ganado las izquierdas en Alemania, aquel país hubiera tenido un crecimiento económico basado en el crecimiento de la demanda interna, ayudando no sólo a las clases populares de Alemania, sino a toda la UE. Tal medida también habría corregido el excesivo saldo negativo de la balanza de pagos que tienen los países periféricos, origen, en parte, de sus problemas. Como bien dijo la Ministra de Economía del gobierno francés, la Sra. Christine Lagarde, “el problema actual es el estancamiento de la demanda en Alemania debido a que los salarios no han crecido. Es importante y urgente que crezcan”. No podía haberse dicho mejor.

La banca alemana, sin embargo, se opone rotundamente a que ello ocurra, no sólo en Alemania, sino a nivel de toda Europa. Y el BCE, el FMI y el Banco de España son los portavoces neoliberales más estridentes que se oponen a ello. Lo que éstos desean es que la banca no quede afectada negativamente, pues ha conseguido enormes beneficios a base de crear grandes cantidades de deuda, tanto pública como privada que ahora, sin embargo, se puede convertir en su gran vulnerabilidad. Nada menos que el secretario del tesoro del gobierno Obama, el Sr. Timothy Geithner ha pedido que se someta a la banca europea (y muy en especial a la banca de los países del centro de la Eurozona) a una prueba de estrés, como la que se realizó en EE.UU. De ahí que lo que los banqueros alemanes (y el BCE) quieren, por encima de todo, que se les pague, a costa de disminuir el gasto público y los salarios de los países, no sólo periféricos sino centrales, incluyéndose su propio país.

La solución alternativa es el aumento muy notable de la demanda (a base de aumentar la masa salarial y el gasto público), permitiendo una inflación moderada y que estimule el crecimiento económico, con el cual pagar la deuda, con el establecimiento, además, de bancas públicas que garanticen el crédito. Y a esto la banca dice que ni pensarlo, y todos los grandes medios de persuasión, a pies juntillas, dicen AMÉN. Los cinco rotativos más importantes del país han escrito editoriales apoyando las propuestas del Fondo Monetario Internacional, el centro (junto con el BCE) de la ortodoxia neoliberal hoy en el mundo. Y así nos va.

Tamén en Galizauberalles

O Islam I : Mahoma e o Corán

Últimamente falar do Islam esta de moda. Polo visto volta ser un problema coma na Idade Media e na Idade Moderna, o berro do Inimigo as portas resoa en boca de moita xente. A verdade é que o Islam presenta certas dificultades de integración no noso sistema político, coma calquera outra relixión, así que antes de entrar en materia sobre a integración, comezo unha serie de anotacións sobre a historia do Islam.

MAHOMA

A vida de Mahoma (Muhammad ibn Abdallah), profeta e fundador do islam coñécese grazas aos escasos datos biográficos que aparecen no Corán e na biografía (sira) que foi formándose a partir da súa morte e cuxa plasmación literaria máis famosa débese a Ibn Ishaq (morto en 767), resumida e mellorada por Ibn Isham (morto en 834). A pesar de incluír datos moitas veces esaxerados ou retocados con finalidades pías (ou partidistas) parecen ofrecer un núcleo aproveitable (para non caer nun hipercriticismo que imposibilite calquera intento biográfico). Mahoma naceu cara a 570 nunha familia de mercadores da Meca (as biografías insisten en detallar a súa ascendencia até facela entroncar por medio de Ismael con Abraham, patriarca mítico dos xudeus) . Orfo a temperá idade, foi criado polo seu avó e logo polo seu tío Abu Talib. Aos vinte e cinco anos casou con Khadicha (Jadicha), a súa patroa, unha rica viúva uns quince anos maior que el. Ao redor dos corenta anos empezou a ter visións e tras gañarse a un grupo de seguidores, confirmou a súa calidade de profeta reformador da relixión dos árabes, predicando a inminencia do xuízo divino e un monoteísmo que quizá en orixe non fose tan radical como o será a partir da ruptura coa Meca (que se produce en 622). Así se entende a polémica ao redor dos versículos (aleyas) satánicos do Corán (sura 53/19 ss.) que na versión máis antiga parece que se redactaron así: 

E que vos parecen Al-Lat, Al-Uzza e a outra, Manat, a terceira? (son nomes de deusas árabes preislámicas). Estas son as sublimes deusas, cuxa intercesión se espera.

Segundo a tradición e tras unha visión rectificadora do anxo Gabriel, Mahoma rexeitou as últimas palabras que supuña inspiradas por Satán e propuxo a redacción definitiva coránica: 

E que vos parecen Al-Lat, Al-Uzza e a outra, Manat, a terceira? ... Non son senón nomes que puxestes, vós e os vosos pais e aos que Deus non conferiu autoridade 

Mahoma perfílase como un visionario, unha de cuxas experiencias culminantes se produce cara ao 621 (quizá 617 ou 619): a xornada nocturna en Xerusalén (isra) na que é transportado desde a Meca á cidade santa xudía e cristiá, onde realiza a ascensión celeste (miraj) e coñece os segredos de Deus. Así o explica a linguaxe críptica do Corán (17/1):

Gloria a quen fixo viaxar ao seu servo durante a noite desde a mesquita sacra (da Meca) á mesquita afastada (de Xerusalén), cuxos arredores bendicimos para mostrarlle parte dos nosos signos!

A importancia de Xerusalén e a insistencia no monoteísmo levaron a algúns investigadores a tentar desentrañar as influencias que puido sufrir Mahoma (xudías, ou xudeocristiás, quizá ebionitas, ananitas ou dalgún outro grupo), aínda que resulta moi difícil ir máis aló da mera conxectura, e é posible que a súa síntese relixiosa  a realizase sen necesidade de pertencer a algún destes grupos relixiosos.

A predicación de Mahoma e a forza dos seus seguidores terminaron converténdose nun

perigo para as xerarcas da Meca, que actuaron contra eles, polo que se ven obrigados a abandoar a cidade. Mahoma en 622 marcha ó exilio a Iathrib (logo chamada Medina, Madinat an Nabi «cidade do Profeta»), é a héxira (hiyra «emigración») que marca o comezo do calendario islámico e a ruptura definitiva coa relixión xentilicia árabe. A partir deste momento Mahoma consolida unha predicación aberta a todos, unha mensaxe universalista, para a que a comunidade de musulmáns («sometidos a Deus») supera (en teoría) calquera outra solidariedade (xentilicia, nacional, relixiosa). Tras fracasar nos intentos de gañarse á poboación xudía de Medina no 623/24 realiza un acto moi significativo, o cambio da alquibla (punto cara ao que se ora) de Xerusalén cara á Meca; será esta cidade o lugar cara ao que Mahoma dirixirá os seus anceios durante dez anos de exilio, combates cos mecanos e intentos de apropiación ritual (por medio da procesión, un recurso moi antigo, como xa vimos). Tras unha peregrinación incompleta no 629 (realizada tras o tratado do 628 coas autoridades mecanas, que marcaba a aceptación por parte destes de Mahoma como interlocutor en igualdade de condicións), os musulmáns controlan en 630 A Meca e multiplícanse as conversións; en 632, baixo a presidencia de Mahoma realízase a peregrinación completa que marca o modelo a seguir para todos os musulmáns (até a actualidade). O 8 de xuño dese mesmo ano e de modo repentino Mahoma morreu sen regular a súa sucesión. Quizá por ser o máis recente, é o fundador dunha gran relixión cuxa vida posúe caracteres históricos máis sólidos; a pesar dos intentos dalgúns grupos relixiosos islámicos, nunca deixou de ser visto polos musulmáns como un home, o derradeiro dos profetas e selo da profecía na interpretación ortodoxa. O radical monoteísmo islámico impedíu que, como ocorreu noutros casos (por exemplo o de Buda ou Confucio) se acabase convertendo en Deus e dispensando culto.

O CORÁN 

O Corán (al-Qur'an; baseado no verbo árabe que corresponde a recitar) é a recompilación das palabras proféticas de Mahoma, predicadas desde o 610 ao 632 e memorizadas (e quizá xa comezadas a escribir antes da súa morte) polos seus compañeiros. O primeiro califa, Abu Bakr encargou a Zayd ibn Tabit, secretario e parente de Mahoma e a un grupo de «compañeiros» que se encargasen de recuperar as diferentes versións (que algúns escribiron en materiais diversos : ósos anchos de animais, anacos de cerámica... e outros gardaban na memoria, cos problemas de fixación textual que iso implica) e facer unha versión escrita. Moi probablemente empezaron por establecer os textos máis longos (e complexos de lembrar), o que levou (tras diversas vicisitudes) á ordenación coránica actual. Unha vez fixada esta copia canónica (a versión medinesa) e tras a extraordinaria expansión islámica baixo o segundo califa (Umar) será o terceiro, Utmán, o que volva encargar unha nova versión canónica a outra comisión (da que tamén formaba parte Zayd). Xurdiron discrepancias que tiñan que ver cos grupos de interese nos que o islam comezaba a dividirse e parece que había copias diversas que utilizaban os de Kufa (o grupo de presión iraquí), os sirios ou os de Basora (recompiladas por Alí, Ibn Abbas ou Ubbay, entre outros). Utmán ordeou a destrución de todas as copias diferentes da canónica (aínda que algunhas se salvaron), o que foi tido por un acto de imposición impía. Mantivéronse de todos os xeitos na tradición «ditos do Profeta» que aínda que non se reflicten no Corán, teñen un forte peso doutrinal. No século X configurouse a vogalización definitiva do texto e a edición máis utilizada na actualidade (coa súa ordenación interna) é a exipcia, patrocinada polo rei Fuad I e publicada no Cairo en 1923.

O Corán está dividido en 114 suras (ou azoras, capítulos) de desigual extensión, divididos á súa vez en aleyas (versículos, de aya = signo) que varían entre un

mínimo de 3 (nas suras 103 e 108) a un máximo de 286 (na sura 2). As suras organízanse en orde descendente desde as máis extensas ás máis curtas fóra da primeira, al-fatiha (a apertura) que resume a profesión de fe islámica: 

No nome de Deus, o compasivo, o misericordioso! (fórmula denominada basmala que aparece encabezando todas as suras excepto a novena). Louvado sexa Deus, señor do universo, o compasivo, o misericordioso, soberano do día do xuízo. A tí só servimos e a tí só imploramos axuda. Diríxenos pola vía recta, a vía dos que ti agraciaches, non dos que incorreron na ira, nin dos extraviados 

O labor de erudición, tanto dos lexisladores islámicos (interesados por determinar a antigüidade duns preceptos sobre outros) como dos filólogos e críticos textuais modernos xeraron unha ordenación das suras que, grosso modo, diferencia as mecanas (anteriores á héxira) das medinesas (para os xuristas as que teñen maior valor normativo por corresponder a un momento máis evolucionado e consolidado da predicación). O material coránico máis antigo serían as cinco primeiras aleyas da sura 96, que marcan a misión profética de Mahoma: 

Recita no nome do teu señor, que creou ao home de sangue coagulada!. Recita!, o teu señor é o xeneroso, que ensinou o uso do cálamo, que ensinou ao home o que non sabía 

Tamén é moi antiga a exortación a Mahoma que aparece nas primeiras aleyas da sura 74: 

Ti, o envolto nun manto, levántache e predica, exalta ao teu señor, purifica a túa roupa, fuxe da abominación, non deas esperando ganancia, espera paciente a decisión do teu señor! 

O máis recente correspondería á sura 5, que expón algunhas prohibicións e purificacións, ordea as relacións con cristiáns e xudeus e regula o sistema testamentario.

O Corán é un libro nada sistemático, que parece non renunciar á desorde da predicación inspirada; é raro que mesmo dentro dunha mesma sura, até nas máis curtas, reflíctase un pensamento unitario e pola contra adoitan ser comúns abruptas rupturas do discurso lóxico. A pesar de todo, a linguaxe coránica (cuxa harmonía en árabe soamente intúese nas traducións) exerceu unha fascinación extraordinaria sobre xeracións de musulmáns (tanto cultos como analfabetos) e segue hoxe en día resultando un dos libros relixiosos máis influentes da humanidade.

O «misterio» do Corán levou non só a velo como un texto revelado (tanzil, descendido do ceo) por Deus a Mahoma por medio do intermediario anxo Gabriel senón como unha escritura preexistente e cargada de múltiples sentidos. Fronte á literalidade dalgunhas escolas interpretativas, desde os primeiros momentos destacáronse as múltiples lecturas. Alí, xenro e primo de Mahoma e primeiro líder espiritual (imán) do chiismo defendía que: 

Non hai aleya coránica que non teña catro sentidos: o exotérico (zahir), o esotérico (batin), o límite (hadd) e o proxecto divino (mottala). O exotérico é para a recitación oral; o esotérico é para a comprensión interior; o límite son os enunciados que determinan o lícito e o ilícito; o proxecto divino é o que Deus se propon realizar no home en cada aleya.



Continuará...




Tamén en Galizauberalles